Wanjele door Häör of Häörs Ommetje

We verlaten de woonboerderij en gaan linksaf richting Kasteel. Aan de kleur van poorten, luiken en deuren zie je dat alle gebouwen aan deze weg, de Kasteelshof (boerderij), de Boswachterswoning, de Tiendschuur en de paardenstallen bij het kasteel horen.

Dit middeleeuws kasteel ligt enigszins verscholen in het groen, omgeven door een prachtig park. Eens woonde hier de Graaf van Ho(o)rne, die samen met Willem van Oranje en de Graaf van Egmond de vrijheid van Nederland bevocht in de Spaanse Nederlanden. Het is thans de enige bewoonde middeleeuwse burcht in Nederland en daarom niet te bezichtigen. Het park is wel vrij toegankelijk. Het kasteel wordt sinds 1789 bewoond door de familie Magnée. De oudste schriftelijke bron, waarin het kasteel wordt vermeld, dateert uit 1243.                 

Tegenover het kasteel links de Tiendschuur en rechts de Paardenstallen met aan de achterkant daarvan een prachtige tuinkamer (Iemand aanwezig; vraag dan of je even in de stallen mag kijken - stallen/boxen in originele staat – niet zo maar binnen lopen). Als je op dit punt staat, voor de ingang van het kasteel, besef dan dat je hier in 1993 en 1995 door hoog water niet verder kon. Zover als je kon kijken was overal water.

We maken nu een rondje Kasteelpark - “de Gaard”: Direct na de paardendrinkbak, rechts van de oprijlaan, nemen we het pad rechts naar beneden en houden het kasteel aan onze linker hand. Rechts zien we de droge kasteelgracht. Deze stond in 1993 en 1995 vol water. In de kasteelmuur, links onder het tweede torentje, zien we een klein poortje. Achter het kasteel houden we rechts aan en gaan langs de kerkhofmuur/kerk, rechts van ons,  naar de brug over de kasteelvijver - “de Kouk “-. We wandelen verder, vijver links van ons, naar het volgende bruggetje. We verlaten het park via de eerst volgende uitgang en gaan links af, weer richting B&B woonboerderij Peters.

1e linksaf, Wal, en we wandelen naar de kerk, Raadhuisplein. Als we midden op dit plein met de neus naar de kerk gaan staan dan vinden we achter ons het gemeentehuis (1e steen: 1938) van de voormalige gemeente Horn. Het grote pand links is de voormalige Boerenleenbank. Daarnaast de muziekkiosk. Rechts een gezellig bruin café, met een ruim terras, genaamd “Aan de Kirk“. Deze dateert uit het begin van de vorige eeuw en de oude naam was "De Twaalf Apostelen”.

Links naast de kerk staan 12 Lindebomen, die in de volksmond ook zo genoemd werden. De Lindeboom op het terras van het café  stond vroeger midden op de rijbaan en droeg de naam  “Os Leven Heer“. Deze boom werd lang gebruikt als een soort prikbord voor allerlei mededelingen en aankondigingen van verenigingen en burgers.

De Sint Martinuskerk werd gebouwd in de jaren 1936 en 1937. Op 16 november 1944 werd de torenspits door de terugtrekkende Duitsers opgeblazen. Tijdens de hongerwinter van ’44-’45 werd de kerk zwaar gehavend door granaatvuur. Tussen de Twaalf Apostelen staat een oorlogsmonument voor de gevallenen van Horn.

We gaan verder, draaien de kerk de rug toe en wandelen naar het oude gemeentehuis, waar we linksaf gaan, Dorpstraat, en direct weer rechtsaf, Schoolpad. Hier links op de hoek van deze twee wegen aan de Dorpstraat, lag de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek “De Drie Horens”, die in 1949 fuseerde met Roermond en in 1953 de deuren moest sluiten. Rechts van dit Schoolpad lag de Huyben’s Bierbrouwerij “de Kroon”, die in 1968 werd overgenomen door Amstel. De productie werd geleidelijk overgeplaatst naar Maastricht. De panden werd in 1974 opgekocht door Horeca Groothandels Centrum Rooswinkel en werden verbouwd tot winkel en opslagruimte.

In de mouttoren van de brouwerij werden kantoren gemaakt. In 2005 werden alle gebouwen gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Het Schoolpad heet in de volksmond het Fuuspaedje.(dialect: de melk(centrifuge)fabriek = de Fuus)

Op het einde van het Schoolpad gaan we door de voetgangers-/fietssluis, steken de straat over en wandelen rechtdoor de Graaf van Egmontstraat in. Links van ons zien we de voormalige jongensschool, St. Jozefschool. Tot begin 2010 gemeenschapshuis ’t Dörpshoes’ en nu kinderdagopvang. We komen bij het van Horneplein en steken dit plein diagonaal over. Aan de overkant, daar waar de weg bergop gaat, gaan we links af (Weergraaf).

Daarna 1e rechtsaf, Maaslandstraat. Rechts op de hoek staat de voormalige Rabo-bank. De kleurige muurreliefs verwijzen nog naar de bankfunctie. De Maaslandstraat gaat over in de Molenweg, die we blijven volgen. Langs deze weg staan 2 molens. De 1e molen, links van ons, is  “de Welvaart”.  Een beltkorenmolen/bovenkruier, met een ronde bakstenen romp en daterend uit 1865. Laatste restauratie 1975 en nu weer wachtend op grondig herstel. Dit is de kleinste, nog gave, windmolen van Limburg, maar mag voorlopig wegens ernstige slijtage niet meer draaien.                          

De volgende molen is “de Hoop”. Ook een beltkorenmolen/bovenkruier, maar met houten romp, met leien gedekt. Gekocht in Duitsland. Naar Horn vervoerd en hier in 1817 weer opgebouwd. Voor het laatst grondig gerestaureerd in 2009. Dit is de enige “zestienkante molen” in Nederland en wellicht zelfs in Europa.

Ze draait nog regelmatig voor de Prins. Op vooraf vastgestelde zaterdagen en zondagen, als de mulder aanwezig is, is deze molen te bezichtigen zonder afspraak. Op verzoek via Heemkundevereniging Horn, secretaris@heemkundehorn.nl, ook op andere dagen. We wandelen verder en op de T-kruising, bij de grote Lindenboom en het St. Jozef Kepelke, herbouwd in 1987, gaan we links af, Haelerweg. Wij blijven aan de linker kant van de weg. Bij de rotonde steken we over en gaan rechtdoor, Beegderweg. Voor deze rotonde ligt onze Groot-Grutter - Hofleverancier  “Alles onder één dak”. Deze winkel bestaat al sinds 1900 en is sinds 1942 familiebedrijf van de huidige familie Vermeulen. Naast deze supermarkt ligt café/restaurant/terras “de Graaf van Horne”, bekend om z’n overheerlijke zelfgebakken appeltaart en de diverse soorten bier op vat of fles (woensdag gesloten). Direct na de rotonde zien we het nieuwe MultiFunctioneel Centrum “de Postkoets”, dat in oktober 2010 heropend werd.

Op de Beegderweg gaan we de 1e weg links af, Posthuisweg. Direct rechts ligt boerderij het Posthuis. Volgens de muurankers daterend uit 1780. Deze heeft in vroegere tijden dienst gedaan als pleisterplaats voor de postkoets. Hier stonden in de stallen verse paarden te trappelen om de koets over te nemen. De kleur van ramen, deuren en luiken laat zien dat dit een pachtboerderij is van Kasteel Horn.

De Posthuisweg blijven we volgen. 1e weg links af,  Huybenstraatje. Direct na de oorlog telde Horn nog 89 boerderijen. Anno 2010 zijn er nog 4 actieve bedrijven en 3 daarvan vindt u op deze Posthuisweg.

Verderop zien we aan onze linkerhand Station Horn. Bij de 1e bocht zien we recht voor ons een grote boerderij, Casquettenhof. Op een sluitsteen in één van de stallen staat AD 1788. De naam van deze boerderij is afgeleid van de naam van de vroegere eigenaren, de familie du Casque. In de volgende bocht ligt links van ons het melkveebedrijf van de maatschap Peeters. Na dit melkveebedrijf links af, Huybenstraatje, in de volksmond 't Hoebesjträötje. In de boerderij, waar we tegenaan lopen (nu centrum begeleid wonen)  woonde tot ong. 1935 de familie Huyben. Daarna vestigde Louis Huyben zich als bierbrouwer in de Dorpstraat. De familie Huyben had, net zoals enkele andere boeren een brouwerijtje naast hun boerderij om hun eigen gerst of tarwe te verwerken en als bijproduct te verkopen.

Bij de T-kruising, gaan we rechtsaf en bij de volgende kruising linksaf, Eindstraat. Hier was vroeger links een smederij gevestigd en rechts een kwekerij met grote kassen.

Op dit 'pleintje' stond tot eind 50-er jaren de kermis. Anno 2011 op ’t Raadhuisplein. Tegenover de Eindstraat, aan de overkant van de Rijksweg, ligt de Dorpstraat, hèt hart van ons dorp. Aan het einde van de Eindstraat gaan we rechtsaf, over de Rijksweg, richting Roermond (nog niet oversteken) en lopen door tot het Zebrapad, direct na de bushalte. Hier steken we over. Aan de overkant  rechts af en meteen weer  links af, het Kerkpad op.

Hier zien we rechts van ons Hotel/Restaurant/Grand Café “De Abdij”,  Verder lopend komen we weer op het Raadhuisplein, met rechts het gezellige terras van café “Aan de Kirk”. We laten de kerk rechts liggen en lopen langs de twaalf Apostelen over de Wal naar de volgende kruising.

Daar zien we, aan de overkant, de B&B woonboerderij weer liggen voor een hapje en een drankje.